Hier stond vroeger de N.V. Machinebouw en Constructiewerkplaats W.J. Zwalve
aan de Feiko Clockstraat 62
Smederij en constructie werkplaats Zwalve
Foto Carel Kral , Datum 1958
Annotatie: Links de Directeurswoning
Luchtfoto zwalve: Boven de strokartonfabriek Britannia, rechts machinefabriek Zwalve,
onder de openbare school Holtkamp.
Kenteken: A 11956 – Studebaker met Zwalve aanhanger, foto: “Het Noorden in Woord en Beeld” 21-04-1939
Reclame uit 1938 – op de achtergrond de watertoren in aanbouw.
Gemoderniseerde wipkar van Zwalve.
Foto Carel Kral , Datum 1950
Annotatie: De wipkar is bij de fa. Dijkhuizen gemaakt.
Trailers – Zwalve trailers staan voor afbouw gereed op het terrein van voorheen Oortwijn touringcar bedrijf.
“Zwalve” in Oude Pekela begon als smederij in 1823 en sloot uiteindelijk de poort in 1981.
Van het bedrijf is niets meer over, het werd afgebroken en het archief is niet bewaard gebleven. De naamloze vennootschap “N.V. Machinebouw en Constructiewerkplaats W.J. Zwalve” was een voormalige onderneming in Oude Pekela.
Aan het eind van de 19e eeuw bezat de meester smid Edzard Zwalve uit Oude Pekela, behalve een grofsmederij, ook een scheepswerf.
Geen grote werf overigens waar schepen voor de zeevaart werden gebouwd, maar kleinere schepen zoals trekschuiten en bolschepen, bestemd voor uitsluitend de binnenvaart. En ook niet geregeld, maar af en toe.
Zo liep op 21 april 1881 voor rekening van A. de Wit uit Veendam een ijzeren trekschuit van de werf, bestemd voor de dienst Wildervank-Veendam-Groningen vice versa. Soliede werk overigens waardoor Zwalve onmiddellijk weer opdracht kreeg een dito schuit te leveren aan G. Bieze om te voorzien in de dienst Meeden-Muntendam-Groningen vice versa. Pas zo’n 40 jaar later, in 1929, Edzard Zwalve was inmiddels overleden en opgevolgd door zijn zoon Willem Jans Zwalve, lezen we in de Winschoter Courant dat met goed gevolg een ijzeren bolschip, groot 45 ton, bij Zwalve, de smederij werd in dat jaar aangeduid met “constructiewerkplaats”, te water liep voor rekening van L.H. Fokkens te Zuidwending en op 26 juni 1930 een dito schip van 50 ton voor rekening van de kapitein G. Dijkstra uit Oude Pekela.
Onder leiding van Willem Jans Zwalve werden in 1913 de bovenbouw van de brug over het Pekelderdiep ter hoogte en voor rekening van de strokartonfabriek “Britannia” en in 1928 de geheel van ijzer bestaande overkapte stroloods van deze fabriek – lang 80 en breed 27 meter – gebouwd. In 1934 werd Willem Jans Zwalve – inmiddels van smid opgeklommen tot fabrikant benoemd tot bestuurslid van de Vereniging voor Handel, Industrie en Plaatselijke belangen in Oude Pekela. Niet voor lang overigens, want al in 1936 overleed hij in het Diaconessenhuis te Groningen op 57-jarige leeftijd. Het familiebedrijf van Zwalve werd voorgezet door zijn zonen Edzard Jan en Albert Zwalve. Zijn derde zoon, Hendrik Riemer Zwalve was in 1936 nog te jong om handelsbevoegd te zijn maar voegde zich later bij het tweetal. De onderneming, tot dan toe bekend om zijn trailer- en bruggenbouw, voegde in 1949 een nieuwe industrie toe aan haar bedrijf, namelijk het vervaardigen van driewielige motorcarriers.
In 1950 werd door Zwalve de nieuwe Doorsneebrug te Nieuwe Pekela, tezamen met het aannemingsbedrijf Meijering en Benus uit Stadskanaal gebouwd.
In 1952 werd het familiebedrijf officieel omgezet in de naamloze vennootschap:
“N.V. Machinefabriek en Constructiewerkplaats W.J. Zwalve”, gevestigd te Oude Pekela.
De zaken verliepen aanvankelijk voorspoedig.
Al spoedig werd een afdeling “trailerbouw” aan het bedrijf toegevoegd. Het aantal Zwalve-trailers dat in Oude Pekela gebouwd werd, bedroeg omstreeks 1970 ongeveer 1.200 wagens. Maar in 1971 stagneerde de opdracht tot bouwen van trailers.
Zes jeugdige werknemers van de afdeling “trailerbouw” werden daardoor ontslagen.
De afdeling zelf bleef bestaan en 20 mensen bleven aan het werk,
voornamelijk voor het onderhoud van het trailerpark.
In 1976 – de perspectieven van “Zwalve” waren beter dan ooit – dreigde de rijksoverheid de onderneming met ondergang door geen financiële steun meer te verlenen, steun waarvan de onderneming, evenals vele andere bedrijven, afhankelijk was. De onderneming was ondertussen overgegaan tot de productie van in hoofdzaak luchtveringssystemen voor trailers.
Een bedrijfsonderdeel waarop inmiddels patent was aangevraagd en verkregen. “Zwalve” was inmiddels samengegaan met het bedrijf “Theak” en gezamenlijk probeerden ze het hoofd boven water te houden. Echter zonder succes. Op 23 januari 1981 werd de Machine- en Trailerfabriek “Theak-Zwalve” “B.V., zoals de onderneming toen heette, door de Groninger rechtbank failliet verklaard. Bij het bedrijf werkten toen nog 50 mannen, aan wie allen ontslag werd aangezegd. Op 24 april van dat jaar werd de veiling gehouden van de inboedel van de failliet verklaarde onderneming uit Oude Pekela.
Op 21 februari 1993 overleed in Oude Pekela de oud-directeur van het voormalig bedrijf, Edzard Jan Zwalve. Bron: D. Kuil: Kroniek van Pekela, (1558) 1599-1999, Ten Boer, 1999.