De Zwagers


Georg Petzinger (Oude Pekela, 2 september 1916 – aldaar, 11 december 2009) was een Pekelder entertainer.

Petzinger was een zoon van de timmerman Georg Petzinger en Antje de Raaf. Hij was gehuwd met Antje Kuiper, dochter van de landarbeider Geert Kuiper en Anna Veen uit Oude Pekela.

Petzinger was een bekende verschijning in Oude Pekela. Hij vormde van 1946-1953, samen met zijn zwager Jan Pieter van der Laan (1920-1989) het duo De Zwagers en bracht een langspeelplaat uit onder deze titel. De Zwagers traden regelmatig op voor de RON (voorloper van Radio Noord) en in toneelstukken in Oost-Groningen. Zij brachten talloze keren o.a. het lied de Kiepkerel, in 1949 geschreven door burgemeester Harmannus Scholtens van Oude Pekela, ten gehore. Andere liedjes: Pekelder Wichter, Ik ben Jan, Het leven op de boerderij, Tante Mina, Koetje boe en Jan zien swientje. Aan Petzinger viel de eer te beurt om het door kunstenaar Hans Mes ontworpen bronzen beeld De Kiepkerel op het gazon voor het gemeentehuis in Oude Pekela te onthullen.

De Zwagers
De Zwagers (George Petzinger in blauwe kiel) bij het beeld van de kiepkerel in Oude Pekela

Samen met zijn zwager Jan van der Laan (1921-1989) had Petzinger succes met de nummers ‘De Pekelder Wichter’ en ‘De Kiep’n kerel’. Dit laatste nummer bracht Petzinger voor het eerst in 1949 tijdens het OPA-feest in Oude Pekela t.g.v. het 350-jarig bestaan van het dorp.

In 1949 schreef de toenmalige burgemeester van Oude Pekela, Herman Scholtens, het lied De kiepkerel ter gelegenheid van het 350-jarig bestaan van de veenkolonie. Ter gelegenheid van die verjaardag werd de OPA-revue opgevoerd. In het winkelpand van Gezinus Mulder (aan het Pekelderdiep) schijnt de burgemeester zijn inspiratie voor het lied te hebben opgedaan.

George Petzinger (Oude Pekela, 2 september 1916) werd vooral bekend als zanger van dat lied. De kiepkerel werd enkele jaren na de opvoering van de OPA-Revue bij de toenmalige Regionale Omroep Noord (RON) opgenomen.

Met zijn zwager Jan van der Laan vormde Petzinger het duo De Zwagers.
Het tweetal bracht De kiepkerel uit op een langspeelplaat.
De kiepkerel werd later nog eens opgenomen door de groep Daipswale en Udo Oosterhuis. George Petzinger overleed op 11 december 2009.

Op het Raadhuisplein in Oude Pekela staat sinds 1986 een beeld van de Kiepkerl
gemaakt door beeldhouwer Hans Mes.

De Zwagers met …….. Pekelder Wichter

George Petzinger – De Kiep’n Kerel

De Zwagers – Ik ben Jan

De Zwagers -1980 – Lp.

Kiepkerels

In de 17e, 18e en 19e eeuw trokken elk voorjaar duizenden Duitsers bij Groningen de grens over om in Nederland te gaan werken. Ze kwamen uit een gebied vlak over de grens (Westfalen, Munsterland en Teutoburgerwoud) dat minder welvarend was dan ons land. Hun motto was: “War in der Heimat bittere Not, in Holland gabts Verdienst und Brot”.
Ze werkten als “hannekemaaiers” (grasmaaiers) bij Groninger en Friese boeren of trokken als “kiepkerels” (marskramers) langs de dorpen.

Kiepkerel in 1930
Een kiepkerel in 1930. – Foto: Veenkoloniaal Museum
Beeld van een kiepkerel
Beeld van een kiepkerel in Oude Pekela, vervaardigd door Hans Mes, 1986. Foto: Marketing Groningen

Kiepkerels werden zo genoemd naar de “kiep” (mars of mand) vol koopwaar die ze op de rug met zich meedroegen. Meestal bestond hun handel uit lapjes, stoffen en kleding die ze ‘s winters thuis hadden vervaardigd of elders op de kop hadden getikt. Daarom werden ze ook wel hozeveling of hozeveelnk genoemd (hozen zijn sokken of kousen, veelnk verwijst naar de streek van herkomst: Westfalen).

Veelzijdig

Velen ontpopten zich als handige handelaren die na verloop van tijd naast stoffen ook allerlei huishoudelijke artikelen, gereedschappen en andere gebruiksvoorwerpen meebrachten, bijvoorbeeld verkregen als ruil voor hun oorspronkelijke koopwaar. Eind negentiende eeuw werd Westfalen welvarender. De trekarbeid werd minder noodzakelijk en door een maatregel van Bismarck zelfs onaantrekkelijk. Vele kiepkerels vestigden zich in Nederland.

Herinneringen aan de kiepkerels

Sommige marskramers was het zo voor de wind gegaan dat ze de basis hadden gelegd voor grote firma’s, zoals bijvoorbeeld Peek & Cloppenburg, C & A Brenninkmeijer. Vroom & Dreesmann, en -tot 1983- Tricotage Schmidt in Wildervank.

In 1949 schreef Herman Scholtens, toen burgemeester van Oude Pekela, ter gelegenheid van het 350-jarig bestaan van Oude Pekela het lied ‘De Kiepkerel’. Het werd gezongen in een revue door de bekende Pekelder George Petzinger. Hij voerde een ‘lapjeskoopman’ uit Westfalen ten tonele die al zingend zijn koopwaar voor de koopsters de revue laat passeren. In 1980 zette Petzinger het lied als een nummer op de plaat De Zwagers.

Bovendien staat er sinds 30 juni 1986 een beeld van de kiepkerel bij het gemeentehuis van Oude Pekela, vervaardigd door de Groninger kunstenaar Hans Mes.
Tot slot houdt het Veenkoloniaal Museum de herinnering aan de kiepkerel levend.

(bron: https://www.deverhalenvangroningen.nl/alle-verhalen/kiepkerels)