Stoomstrokartonfabriek Wilhelmina aan de Wilhelminawijk
De Wilhelminawijk met links de betonwarenfabriek van de firma Waarheid , Datum 1980
Betonwarenfabriek A.A. Waarheid en zn , foto: Kral , Datum 1974-04-22 , annotatie: huis nr. 132
Willem Jans Pott, houthandelaar te Oude Pekela, vraagt op 4 maart 1896 vergunning aan Burg. & Weth. van deze plaats om een stoomstrokartonfabriek op te richten op de onlangs door hem aangekochte percelen, kadastraal bekend gemeente Oude Pekela, sectie D, nrs. 697 en 1197. [Het betreft hier de Wilhelmina]. Door Burg. & Weth. van de gemeente Oude Pekela is op 2 april 1896 aan de heer W.J. Pott onder een negental voorwaarden vergunning verleend tot de oprichting van een stoomstrokartonfabriek in deze gemeente. De fabriek, genoemd Wilhelmina, is in nov. 1896 in werking gesteld. In de op 27 juni 1907 gehouden vergadering van aandeelhouders van de kartonfabriek Wilhelmina te Oude Pekela wordt de tegenwoordige directeur, de heer W.J.G. Pott, op staande voet ontslagen en onmiddellijk in diens plaats benoemd de heer A. Vloo, directeur-boekhouder van de Hollandia te Buinermond. Men spreekt van een tekort van 200.000 gulden! Waarschijnlijk is de heer Pott per auto uitgeweken naar Duitsland. De Wilhelmina werd in 1896 gebouwd en sindsdien was directeur de heer Pott, houthandelaar te Oude Pekela. De fabriek werkt met twee banen en is van de acht kartonfabrieken in Pekela een van de kleinste. Er werken zo ’n 70-tal arbeiders.
In het café van de heer G. Smid jr. te Winschoten vindt op 21 nov. 1923 de veiling plaats van de machines en de afbraak van de fabrieksgebouwen van de stoomkartonfabriek Wilhelmina te Oude Pekela.
Arent Albert Waarheid, (Nieuwe Pekela, 3 juli 1887 – Oude Pekela, 3 juni 1974) was een Pekelder industrieel.
Waarheid was een zoon van de timmerman Johannes Waarheid en Jantje Schrik. Hij was gehuwd met Lammechien Emmens, dochter van de winkelier Jan Tiemens Emmens en Hinderkien Stuut uit Nieuwe Pekela. Waarheid was de stichter van de betonwarenindustrie Fa. A.A. Waarheid & Zn. te Oude Pekela. Hij kocht op 7 maart 1927 een gedeelte van het voormalig fabrieksterrein van de strokartonfabriek Wilhelmina, gestaan hebbende aan de Wilhelminawijk te Oude Pekela1). Op dit terrein stichtte hij een cement- en betonindustrie. Waarheid is begraven op de Ned. Herv. begraafplaats in Nieuwe Pekela.
Hier stond vroeger de N.V. Machinebouw en Constructiewerkplaats W.J. Zwalve aan de Feiko Clockstraat 62
Smederij en constructie werkplaats Zwalve Foto Carel Kral , Datum 1958 Annotatie: Links de Directeurswoning
Luchtfoto zwalve: Boven de strokartonfabriek Britannia, rechts machinefabriek Zwalve, onder de openbare school Holtkamp.
Kenteken: A 11956 – Studebaker met Zwalve aanhanger, foto: “Het Noorden in Woord en Beeld” 21-04-1939
Reclame uit 1938 – op de achtergrond de watertoren in aanbouw.
Gemoderniseerde wipkar van Zwalve. Foto Carel Kral , Datum 1950 Annotatie: De wipkar is bij de fa. Dijkhuizen gemaakt.
Trailers – Zwalve trailers staan voor afbouw gereed op het terrein van voorheen Oortwijn touringcar bedrijf.
“Zwalve” in Oude Pekela begon als smederij in 1823 en sloot uiteindelijk de poort in 1981. Van het bedrijf is niets meer over, het werd afgebroken en het archief is niet bewaard gebleven.
De naamloze vennootschap “N.V. Machinebouw en Constructiewerkplaats W.J. Zwalve” was een voormalige onderneming in Oude Pekela.
Aan het eind van de 19e eeuw bezat de meester smid Edzard Zwalve uit Oude Pekela, behalve een grofsmederij, ook een scheepswerf. Geen grote werf overigens waar schepen voor de zeevaart werden gebouwd, maar kleinere schepen zoals trekschuiten en bolschepen, bestemd voor uitsluitend de binnenvaart. En ook niet geregeld, maar af en toe. Zo liep op 21 april 1881 voor rekening van A. de Wit uit Veendam een ijzeren trekschuit van de werf, bestemd voor de dienst Wildervank-Veendam-Groningen vice versa. Soliede werk overigens waardoor Zwalve onmiddellijk weer opdracht kreeg een dito schuit te leveren aan G. Bieze om te voorzien in de dienst Meeden-Muntendam-Groningen vice versa. Pas zo’n 40 jaar later, in 1929, Edzard Zwalve was inmiddels overleden en opgevolgd door zijn zoon Willem Jans Zwalve, lezen we in de Winschoter Courant dat met goed gevolg een ijzeren bolschip, groot 45 ton, bij Zwalve, de smederij werd in dat jaar aangeduid met “constructiewerkplaats”, te water liep voor rekening van L.H. Fokkens te Zuidwending en op 26 juni 1930 een dito schip van 50 ton voor rekening van de kapitein G. Dijkstra uit Oude Pekela.
Onder leiding van Willem Jans Zwalve werden in 1913 de bovenbouw van de brug over het Pekelderdiep ter hoogte en voor rekening van de strokartonfabriek “Britannia” en in 1928 de geheel van ijzer bestaande overkapte stroloods van deze fabriek – lang 80 en breed 27 meter – gebouwd.
In 1934 werd Willem Jans Zwalve – inmiddels van smid opgeklommen tot fabrikant benoemd tot bestuurslid van de Vereniging voor Handel, Industrie en Plaatselijke belangen in Oude Pekela. Niet voor lang overigens, want al in 1936 overleed hij in het Diaconessenhuis te Groningen op 57-jarige leeftijd.
Het familiebedrijf van Zwalve werd voorgezet door zijn zonen Edzard Jan en Albert Zwalve. Zijn derde zoon, Hendrik Riemer Zwalve was in 1936 nog te jong om handelsbevoegd te zijn maar voegde zich later bij het tweetal. De onderneming, tot dan toe bekend om zijn trailer- en bruggenbouw, voegde in 1949 een nieuwe industrie toe aan haar bedrijf, namelijk het vervaardigen van driewielige motorcarriers. In 1950 werd door Zwalve de nieuwe Doorsneebrug te Nieuwe Pekela, tezamen met het aannemingsbedrijf Meijering en Benus uit Stadskanaal gebouwd.
In 1952 werd het familiebedrijf officieel omgezet in de naamloze vennootschap: “N.V. Machinefabriek en Constructiewerkplaats W.J. Zwalve”, gevestigd te Oude Pekela. De zaken verliepen aanvankelijk voorspoedig. Al spoedig werd een afdeling “trailerbouw” aan het bedrijf toegevoegd. Het aantal Zwalve-trailers dat in Oude Pekela gebouwd werd, bedroeg omstreeks 1970 ongeveer 1.200 wagens. Maar in 1971 stagneerde de opdracht tot bouwen van trailers. Zes jeugdige werknemers van de afdeling “trailerbouw” werden daardoor ontslagen. De afdeling zelf bleef bestaan en 20 mensen bleven aan het werk, voornamelijk voor het onderhoud van het trailerpark.
In 1976 – de perspectieven van “Zwalve” waren beter dan ooit – dreigde de rijksoverheid de onderneming met ondergang door geen financiële steun meer te verlenen, steun waarvan de onderneming, evenals vele andere bedrijven, afhankelijk was. De onderneming was ondertussen overgegaan tot de productie van in hoofdzaak luchtveringssystemen voor trailers. Een bedrijfsonderdeel waarop inmiddels patent was aangevraagd en verkregen. “Zwalve” was inmiddels samengegaan met het bedrijf “Theak” en gezamenlijk probeerden ze het hoofd boven water te houden. Echter zonder succes. Op 23 januari 1981 werd de Machine- en Trailerfabriek “Theak-Zwalve” “B.V., zoals de onderneming toen heette, door de Groninger rechtbank failliet verklaard. Bij het bedrijf werkten toen nog 50 mannen, aan wie allen ontslag werd aangezegd. Op 24 april van dat jaar werd de veiling gehouden van de inboedel van de failliet verklaarde onderneming uit Oude Pekela.
Op 21 februari 1993 overleed in Oude Pekela de oud-directeur van het voormalig bedrijf, Edzard Jan Zwalve.
Bron: D. Kuil: Kroniek van Pekela, (1558) 1599-1999, Ten Boer, 1999.
vroeger stond hier de smederij van Daalman aan de IJsbaanlaan
De oude ijsbaanlaan, een gedeelte van de wijk is nog open. Datum 1955 Annotatie: Links de smederij van Daalman, Rechts woonde aannemer Winters.
De IJsbaanlaan, rechts aannemer H.S. Winters en links de smederij van Daalman waar dhr Stutje werkte als smid. Foto Carel Kral , Datum 1958-09 Annotatie: De oude wijk is net gedempt. De boerderij tussen de bomen is van landbouwer Begeman.
Heeft u meer info over de smederij van Daalman of Menno Stutje, stuur dan een email naar fotocollect.blog@gmail.com
Woningen (vroeger stonden hier de Brandweer Garage en de Gemeente Werkplaats) aan de Scholtenswijk
Woningcorporatie Acantus bouwt vier nieuwe huurwoningen aan de Scholtenswijk in Oude Pekela. Ze worden neergezet op de locatie waar ooit de gemeentewerf van Pekela was.
Na een verblijf van zeker 50 jaar aan de Scholtenswijk te Oude Pekela zal de gemeentewerkplaats met ingang van 1 september 2007 verhuizen naar het nieuwe onderkomen aan de Industrieweg West 41 te Oude Pekela.
De brandweerkazerne zit heden op de Burgemeester Snaterlaan 42.
Gemeente werkplaats aan de Scholtenswijk, Datum 1993 Rijwielstalling en kantine, op de achtergrond het Hendrik Wester Centrum
Groepsfoto vrijwillige brandweer na decoratie van enige leden. Vervaardiger Kral, Carel Datum 1954 Annotatie: in het midden burgemeester Stolk
De brandweerwagen van de vrijwillige brandweer van Oude Pekela Vervaardiger Kral, Carel Datum 1958 Annotatie: Links de Chevrolet met dhr Bolhuis en rechts de nieuwe Ford met dhr Dijkhuizen. Beide chauffeur op de wagens
De leden van de vrijwillige brandweer Oude Pekela, met de oude en nieuwe blusvoertuigen. Vervaardiger Kral, Carel Datum 1950 – 1955 Annotatie: boven vlnr 2e Kok, Korte, Spelde, 6e Dijkhuizen, 8e Bolhuis, gem. timmerman, 12e Westerling. onder vlnr 2e Meijer, kuiper.
Café de Harmonie “Blok” aan de Feiko Clockstraat 214
Gebeurtenis – Heden dinsdag 13 november 2012 is in het Rozenpaviljoen te Winschoten een Koninklijke onderscheiding uitgereikt aan dhr. A. Blok te Winschoten tijdens een bijeenkomst van de Koninklijke Horeca Nederland afdeling Zuid Oost Groningen. Hij was een van de grondleggers van het Adrillencomité en zet(te) zich ook in voor de stuurgroep binnenstad en Stichting Marketing Binnenstad. Ook zijn inzet voor de bewonerscommissie van het complex waar hij woont en het wijkplatform geeft de betrokkenheid weer. Dhr. Blok is benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Tot 1996 ook eigenaar van café Blok in Oude Pekela.”
