De Giezelbaarg

Fietsen vanuit Oude Pekela naar de Geselberg en weer terug

Foto’s genomen op 23 Augustus 2022
Film gemaakt op 24 Augustus 2022
Afstand: ± 23 Km
Gereden Tijd: ± 1 uur en 10 minuten
E-Bike – gemiddelde snelheid: 20 km/h
Landelijk over geharde wegen

Tussen Wedde en Wessinghuizen ligt een met bomen begroeid heuveltje, met de opmerkelijke naam Geeselberg. Op beschuldiging van hekserij werden hier aan het einde van de zestiende eeuw meer dan 20 personen gemarteld en daarna levend verbrand. Tegenwoordig houdt een gedenksteen de herinnering hieraan levend.

De naam ‘Geeselberg’ of ‘Gieselbaarg’ wijst er al op dat op de heuvel bij Wessinghuizen (Vlagtwedde) meer gruwelijks is gebeurd. Op deze plek heeft eeuwenlang een galg gestaan. Het verhaal gaat zelfs nog dat een boer het eikenhout daarvan terugvond en dit als deurposten gebruikte. Galgen waren echter in de zestiende eeuw niet zeldzaam. Wat de plek bijzonder maakt zijn de heksenverbrandingen in de periode tussen 1587 en 1597.

De drost die huisde in de Wedderborg hield nauwkeurig bij wie op de brandstapel het leven liet. Dankzij hem valt nog te achterhalen wat er is voorgevallen.

Begin mei 1587 begonnen de heksenvervolgingen. Drie vrouwen werden beschuldigd van hekserij. Zij ondergingen op 9 mei de waterproef en bleven waarschijnlijk drijven. In elk geval werden ze vervolgens twee dagen lang gemarteld door de beul van Farmsum. Daarna werden zij op 13 mei verbrand op de Geeselberg. Dat gebeurde in het openbaar, dus waarschijnlijk kwam er veel publiek naar de voorstelling. Hierbij waren enkele notabelen en geestelijken aanwezig die allemaal een onkostenvergoeding ontvingen. Ook de beul werd goed betaald voor zijn werk. De drost hield verder bij wat de richters en de beul aten en dronken. De nabestaanden van de veroordeelden draaiden voor al deze kosten op. Daarnaast moesten alle dorpsbewoners voor elke terechtgestelde persoon één turf afstaan.

Waterproef
De eerste heksenverbranding werd snel door een tweede gevolgd. Vier personen lieten deze keer, nog geen twee maanden later, het leven. Eén vrouw kwam er beter af. Na de waterproef en de martelingen hoefde zij slechts een boete te betalen. Twee jaar later was het helemaal goed raak. Tussen 11 en 27 september 1589 laaide het vuur maar liefst vier keer hoog op. Twaalf personen vonden de dood. Eén beschuldigde werd na de waterproef vrijgelaten. Anders dan de vorige keer waren er nu ook twee mannen bij. Een tweede verschil was dat er nu geen beul uit Farmsum maar uit de stad Groningen werd gehaald.

Hierna leken de heksenvervolgingen voorbij, maar acht jaar later kleurden de vlammen de hemel nog één keer rood. In 1596 werd het kind van de dominee van Blijham ziek en overleed. Kort daarop werd de ongeveer 80-jarige weduwe Alke Engels beschuldigd. Zij zou het kind een betoverde appel hebben gegeven. Een pijnlijk verhoor in de kerker van de Wedderborg zorgde dat ze alle beschuldigingen bekende. Zo verklaarde ze lid te zijn van een heksengenootschap. Ook had ze omgang met de duivel. Alke werd verbrand, samen met twee andere heksen.

Smartengeld
Hemcke Aaldriks kwam er beter af. Zij bekende na te zijn gemarteld dat ze Alke de vergiftigde appel had geleverd. Ook zij zou een heks zijn. Waar drie anderen werden verbrand, kreeg Hemcke slechts een hoge geldboete van 600 daalders opgelegd. Daarvan moest ze een fors deel direct betalen, de rest mocht later. Eenmaal thuis herriep ze haar bekentenis. Bovendien klaagde haar man de drost aan bij de hoofdmannenkamer en eiste smartengeld. De hoofdmannen schoven de zaak echter door naar drie rechtskundigen en deze… stelden de drost in het gelijk.

Na 1613 werden er in Nederland geen heksen meer verbrand. Wel vonden er op de Geeselberg nog terechtstellingen plaats. Vanaf 1795 mochten de ter dood gebrachten niet meer ten toon worden gesteld. Daarmee veranderde ook het aanzien van de executieplaats. De laatste openbare terechtstelling in de provincie Groningen vond plaats in 1851, op de Grote Markt in de stad.

Vandaag de dag is de Geeselberg nog duidelijk herkenbaar in het landschap. Tussen Wedde en Wessinghuizen is het heuveltje tegenwoordig begroeid met bomen. Dat was toen er nog terechtstellingen plaatsvonden nog niet het geval. De lijken moesten immers als afschrikking dienen en dus goed zichtbaar zijn. Bij archeologisch onderzoek werd in 2008 nog een verbrand stukje schedel gevonden. Hoogstwaarschijnlijk van een van de verbrande ‘heksen’.

Routebeschrijving:

01_DSC2017 — **01: Start bij de Britanniaklap brug,**
**rechtdoor via de Feiko Clockstraat**

02_DSC2018 — **02: Op de kruising Feiko Clockstraat en Schaepmanlaan,**
**rechtdoor via de Feiko Clockstraat**

03_DSC2019 — 03: Rechtdoor via de Feiko Clockstraat,
rechts zie je de Unionbrug en Fieten Olie tankstation

04_DSC2020 — **04: Bij de kruising Winschoterweg en Feiko Clockstraat,**
**rechtsaf over de Freebrug**

05_DSC2021 — **05: Daarna direct weer linksaf,**
**rechtdoor** **via de Hendrik Westerstraat**

06_DSC2022 — **06: Rechtdoor bij de kruising Bronsveenlaan en Hendrik Westerstraat**

07_DSC2023 — **07: Bewegwijzeringsborden op de kruising Bronsveenlaan en Hendrik Westerstraat,**
**hier rechtdoor richting Blijham**

08_DSC2024 — **08: Paaltje Fietsknooppunt 88 op de kruising Bronsveenlaan**
**en Hendrik Westerstraat,** **rechtdoor via route 8**

09_DSC2025 — **09: Knooppunt 88 op de kruising Bronsveenlaan en Hendrik Westerstraat**

10_DSC2026 — 10: Vervolg de weg via fietspad langs de Hendrik Westerstraat,
rechtsaf via de Turfweg richting Blijham

11_DSC2027 — **11: Rechtdoor via de Turfweg**

Bezichtigen:

12: Camperpark Turfstee aan de Turfweg 28, Blijham
website: http://www.turfstee.nl/nl/
13: Zicht over Sloot, links liggend naast de Camperpark Turfstee aan de Turfweg
14: Grens stenen wapenplaat Westerwolde aan de Turfweg

15_DSC2029 — **15: Rechtdoor via de Turfweg**

16_DSC2034 — **16: Op de kruising Tjabbesstreek en Turfweg,**
**rechtsaf via de Tjabbesstreek**

17 en 18: Rechtdoor via de Tjabbesstreek

19_DSC2037 — 19: Op de kruising Tjabbesstreek en Fietspad richting de Ploeglaan, Bronsveen,
hier rechtdoor via de Tjabbesstreek richting Blijham

20_DSC2038 — **20: Paaltje met routeaanduiding 8 aan de Tjabbesstreek,**
**hier rechtdoor**

21_DSC2039 — **21: Vervolg de bocht naar links via de Tjabbesstreek**

23_DSC2041 — **23: straatnaam-plaatsbord**

22 en 23: Rechtdoor via de Tjabbesstreek (Tjabbesoord)

24_DSC2042 — **24: Bewegwijzeringsborden op de kruising Kentersweg en Tjabbesstreek,**
**rechtsaf via de Kentersweg richting Blijham**

25_DSC2043 — **25: Paaltje met routeaanduiding 8**
**op de kruising Kentersweg en Tjabbesstreek**

Bezichtigen:

26_DSC2044 — 26: Rechts naast de kruising Kentersweg en Tjabbesstreek,
zicht over een klein sloot aan de linkerkant Kentersweg

27_DSC2045 — **27: Rechtdoor over de Kentersweg**

28_DSC2048 — **28: Bewegwijzeringsborden**

28 en 29: Bewegwijzeringsborden op de kruising Kentersweg en Bouwteweg
(de Bouwte), hier rechtdoor richting Blijham via de Kentersweg

30_DSC2047 — **30: Paaltje met routeaanduiding 65 op de kruising Kentersweg en Bouwteweg**

31_DSC2049 — **31: Rechtdoor over de Kentersweg**

Bezichtigen:

32_DSC2050 — **32: Groenrecycling v.d. Wal**

32: Loon- en Transportbedrijf, Groenrecycling v.d. Wal
en Composteerinrichting `Barkelazwet´ aan de Kentersweg, Blijham
Website: https://www.vanderwalblijham.nl/

33_DSC2052 — **33: Op de kruising Driepoldersweg en Louwdijk en Kentersweg,**
**rechtsaf via de Driepoldersweg**

34_DSC2054 — 34: Bewegwijzeringsborden en Knooppunt 8 op de
kruising Driepoldersweg en Louwdijk en Kentersweg

35_DSC2053 — 35: Paaltje Fietsknooppunt 8 op de kruising Driepoldersweg en Louwdijk en Kentersweg,
rechtdoor via de Driepoldersweg, route 66

36, 37, 38 en 39: Rechtdoor over de Driepoldersweg

Bezichtigen:

40: Uitzicht over het landelijk omgeving
41 en 42: Uitzicht over sloot, links en recht liggend aan de Driepoldersweg
43: Uitzicht over het landelijk omgeving

44_DSC2063 — **44: Rechtdoor via de Driepoldersweg**

Bezichtigen:

45_DSC2064 — **45: Twee houten Windmolen naast boerderij gelegen aan de Driepoldersweg**

Link: https://www.voordewereldvanmorgen.nl/artikelen/boeren-kiezen-voor-houten-windmolen

46_DSC2065 — **46: Op de kruising Driepoldersweg en Oerdeweg,**
**rechtdoor via de Driepoldersweg**

47_DSC2066 — 47: Paaltje Fietsknooppunt 7 op de kruising Driepoldersweg en Oerdeweg,
rechtdoor via de Driepoldersweg, route 63

49_DSC2067 — **49: Plaats- en Straat- naambord**

48 en 49: Knooppunt 7 op de kruising Driepoldersweg en Oerdeweg

50, 51 en 52: Rechtdoor via de Driepoldersweg

53 en 54: Op de kruising Driepoldersweg en Weverslaan,
sla hier linksaf op de Weverslaan richting Wedde

55_DSC2076 — **55: Rechtdoor via de Weverslaan**

56 en 57: Op de kruising Hoornderweg en Weverslaan,
rechtsaf op de Fietspad via de Hoornderweg, richting Wedde

58_DSC2081 — **58: Paaltje met routeaanduiding 63 op de kruising Hoornderweg en Weverslaan**

59_DSC2082 — **59: Rechtdoor via de Hoornderweg**

60_DSC2083 — 60: Bewegwijzeringsborden op de kruising Hoornderweg en Onstwedderweg,
rechtdoor op het fietspad via de Hoornderweg richting Wedde

61_DSC2084 — 61: Paaltje Fietsknooppunt 63 op de kruising Hoornderweg en Onstwedderweg,
rechtdoor via de Hoornderweg, route 28

62_DSC2085 — **62: Knooppunt 63 op de kruising Hoornderweg en Onstwedderweg**

63_DSC2086 — **63: Rechtdoor via de Hoornderweg**

64_DSC2087 — 64: Stukje nog rechtdoor naar de kruising Kempkebosweg en Hoornderweg,
hier rechtsaf via de Kempkebosweg richting Wessinghuizen

65_DSC2088 — **65: Bewegwijzeringsborden**

65 en 66: Bewegwijzeringsborden op de kruising Kempkebosweg en Hoornderweg,
hier rechtsaf via de Kempkebosweg richting Wessinghuizen

Bezichtigen:

67 en 68: Grote Kei en Gedenksteen familiedag Haselhoff 1991,
op de kruising Kempkebosweg en Hoornderweg
Website: https://www.haselhoffstichting.nl/familiedagen

69_DSC2090 — **69: Rechtdoor via de Kempkebosweg**

Bezichtigen:

73_DSC2097 — **73: Poldergemaal “Poale”**

70, 71, 72, 73, 74: Poldergemaal “Poale” links liggend aan de Kempkebosweg
Link: https://gemalen.nl/gemaal_detail.asp?gem_id=45Poale

75 en 76: Rechtdoor via de Kempkebosweg

Bezichtigen:

77,78,79,80,81,82: Artphy – Zwanenkring door Derk den Boer
Website: https://www.artphy.nl/2022/02/20/zwanenkring/

83 en 84: Artphy – Dialoog door Hugo Duchchateau
Website: https://www.artphy.nl/2021/08/18/dialoog-van-hugo-duchateau/

85_DSC2109 — **85: Rechtdoor via de Kempkebosweg, je komt nu in Wessinghuizen**

Bezichtigen:

86 en 87: Artphy – sculptuur “1495” door Peter Vink
Website: https://www.artphy.nl/2022/05/20/nieuw-in-de-artphy-collectie-1495-van-peter-vink/

88 en 89: Start Wandelroutes
De Aa-Ommetjes zijn vijf rondwandelingen van 4 – 8 kilometer lang, door het oude mozaïeklandschap van Westerwolde. Hier stromen beken zoals Ruiten Aa, Mussel Aa en Westerwoldse Aa, die door de eeuwen heen het landschap hebben gevormd.

90 en 91: Nog een stukje rechtdoor via de Kempkebosweg, dan linksaf

Bezichtigen:

92_DSC2116 — **92: Kunstruimte “Artphy” aan de Kempkebosweg**

Website: https://www.artphy.nl/

94_DSC2119 — **94: Bewegwijzeringsborden**

93 en 94: Kruising Veelerweg en Wessinghuizerweg en Kempkebosweg,
hier linksaf via de Veelerweg richting Veele

Bezichtigen:

95 en 96: Skyline van Wessinghuizen aan de Veelerweg
Link: http://www.essenenaas.nl/fotoboeken/4-skyline-van-wessinghuizen.html
Link: https://www.kunstpuntgroningen.nl/kunstopdracht/marketeken-op-driesprong-in-wessinghuizen/

97_DSC2122 — **97: Rechtdoor via de Veelerweg**

Bezichtigen:

98 en 99 : Je komt over de Engelkensbrug in Wessinghuizen
Link: https://nl.wikipedia.org/wiki/Wessinghuizen
Link: https://www.verenigingwesterwolde.nl/oude-fotos/de-oude-engelkensbrug-tussen-veele-en-wessinghuizen

100, 101, 102: Rechtdoor via de Veelerweg zie je aan jouw rechterkant, Ooievaarspalen
De ooievaar bekend van de eeuwenoude volksverhalen en voorstellingen als babydrager is een opvallende verschijning die steeds vaker te zien is. Een tijdje terug was hun populatie in het westen van Europa achteruit gegaan. Met de hulp van kant en klare ooievaarsnesten willen we meehelpen aan de opbouw van een levensvatbare en zelfstandige populatie. De basis van zo’n ooievaarsnest bestaat uit een stevig frame waarop het nest met wilgentenen wordt ingevlochten. Het ooievaarskoppel kan dit basisnest naar eigen zin verbouwen. Na verloop van tijd kan een nest wel 2,5m hoog worden. Het basisnest wordt op een acht meter hoge paal geplaats. Van nature uit maken ooievaars hun nest in hoge bomen op open terrein. Een dakrand of schoorsteen kan ook wel eens opgeëist worden.

103, 104, 105, 106: Eindje verder op de kruising Meiënweg en Veelerweg,
sla je links af met de bocht mee via de Meiënweg richting de Giezelbaarg

107 en 108: Rechtdoor via de Meiënweg

109 en 110: Op de kruising Meiënweg en Westerweg ga je rechtdoor, gereden vanaf de Westerweg dan ga je rechtsaf naar de Giezelbaarg

Bezichtigen:

111 en 112: Het heuveltje met bomen recht voor u is de Geselberg

113_DSC2141 — **113: Koeien grazen langs de Meiënweg**

114, 115, 116: Bankje en Gedenksteen ten herinnering van de Heksenverbranding
Link: https://www.deverhalenvangroningen.nl/alle-verhalen/de-heksenverbrandingen-te-westerwolde
Link: https://www.rtvnoord.nl/nieuws/944626/de-heksen-van-westerwolde-verdienen-een-eerherstel

117_DSC2148 — **117: Omgeving van de Geselberg**

118, 119, 120: Rechtdoor terug via de Meiënweg

121 en 122: Rechtdoor via de Meiënweg,
vrij wandelen op wegen en paden (Westerwolde)

123, 124, 125: Op de kruising Meiënweg en Veelerweg,
hier sla je rechtsaf richting Wessinghuizen

126_DSC2157 — **126: Rechtdoor via de Veelerweg**

127_DSC2158 — **127: Plaatnaambord, je komt nu weer in Wessinghuizen**

128_DSC2159 — **128: Rechtdoor via de Veelerweg**

130_DSC2161 — **130: Bewegwijzeringsborden**

129 en 130: Op de kruising Wessinghuizerweg en Kempkebosweg en Veelerweg,
ga je linksaf via de Wessinghuizerweg, richting Holte

131 en 132: Rechtdoor via de Wessinghuizerweg

Bezichtigen:

133_DSC2164 — **133: Mooi wandelgebied langs de Wessinghuizerweg**

134_DSC2165 — **134: Rechtdoor via de Wessinghuizerweg**

135_DSC2166 — **135: Plaatnaambord, je komt nu in Höfte**

136, 137, 138: Op de kruising Streekweg en Wessinghuizerweg,
ga je de bocht mee naar rechts via de Streekweg, richting Holte

139 en 140: Rechtdoor via de Streekweg

141_DSC2173 — **141: Plaatnaambord, je komt nu in Holte**

Bezichtigen:

142_DSC2174 — 142: Een vijver met een Reiger en op de achtergrond een Paard,
aan je rechterkant langs de streekweg

144_DSC2176 — **144: Bewegwijzeringsborden**

143 en 144: Op de kruispunt 1e Achterholtsweg en holte en Streekweg,
hier steek je over, rechtdoor via de 1e Achterholtsweg richting Pekela’s

145 en 146 en 147: Rechtdoor via de 1e Achterholtsweg

148 en 149: Rechtdoor via de Tangerveldweg

151_DSC2185 — **151: Bewegwijzeringsborden**

150 en 151: Op de kruising Borgesiusweg en Tangerveldweg,
hier sla je rechtsaf via de Borgesiusweg richting Pekela’s

152_DSC2183 — **152: Paaltje met routeaanduiding 30 op de kruising Borgesiusweg en Tangerveldweg**

153_DSC2186 — **153: Rechtdoor via de Borgesiusweg**

Bezichtigen:

154_DSC2187 — **154: Eend op de rand van Gier/Mest opslag Grondbassin lang de Borgesiusweg**

155_DSC2188 — **155: Grens stenen wapenplaat Westerwolde aan de Borgesiusweg**

156_DSC2189 — 156: Paaltje Fietsknooppunt 30 op de kruising Borgesiusweg en Grootstukkerweg,
rechtdoor via de Borgesiusweg, route 6

157_DSC2191 — **157: Fietsknooppunt 30 aan de Borgesiusweg**

158_DSC2192 — **158: Plaatsnaambord, je komt nu in Hoornderveen**

159, 160 en 161: Op de kruising Borgesiusweg en Weverslaan,
hier ga je rechtdoor via de Borgesiusweg richting Pekela’s

162_DSC2196 — **162: Rechtdoor via de Borgesiusweg**

Bezichtigen:

163_DSC2197 — **163: Uitzicht over Sloot**

164_DSC2198 — **164: Uitzicht over Sloot**

163 en 164: Uitzicht over Sloot, links en rechts liggend aan de Borgesiusweg

165 en 166: Rechtdoor via de Borgesiusweg

Bezichtigen:

167, 168, 169, 170: Witte waterlelies in sloot, Parkeerplaats en
ingang Dinopark Landgoed Tenaxx langs de Borgesiusweg
Website: https://familieparken-tenaxx.nl/

171_DSC2205 — **171: Rechtdoor via de Borgesiusweg**

Bezichtigen:

172_DSC2206 — 172: Buiten Villa DOEN – Logeerhuis is er voor jongens en meisjes tot achttien jaar
Website: **https://www.buitenvilladoen.nl/**

173_DSC2207 — 173: Op de kruising Wedderweg, Oerdeweg en Borgesiusweg,
hier sla je linksaf op het fietspad via de Wedderweg

174_DSC2209 — 174: Paaltje Fietsknooppunt 6 op de kruising Wedderweg, Oerdeweg en Borgesiusweg,
linksaf via Wedderweg de Wedderweg, route 5

175_DSC2208 — **175: Fietsknooppunt 6 op de kruising Wedderweg, Oerdeweg en Borgesiusweg**

176 en 177: Rechtdoor via het fietspad langs de Wedderweg

178_DSC2213 — 178: Paaltje Fietsknooppunt 5 op de kruising Wedderweg en Ontsluitingsweg,
rechtdoor op het fietspad via de Wedderweg