Kunstwerk ‘Man met Hondenkar’ herplaatst (20 juni 2023)
Wethouder cultuur Lex Kupers en Hans Mes, kunstenaar en maker van het beeld zorgden er samen voor dat het beeld een nieuwe permanente plek kreeg op de hoek Raadhuislaan/Feiko Clockstraat in Oude Pekela.
Dertig jaar lang stond het kunstwerk ‘Man met hondenkar’ bij de oude Rabobank in Oude Pekela. In februari 2017 is de bronzen hond die hoort bij het kunstwerk gestolen. Na een grondige restauratie is het kunstwerk nu weer klaar om tentoongesteld te worden.
Kunstwerk ‘Man met Hondenkar’
Het beeld weerspiegelt het harde bestaan van Oude Pekela in vroeger dagen. Veel beroepsgroepen maakten gebruik van de trekkracht van de hond om hun handel te vervoeren, zoals bijvoorbeeld de petroleumventer.
Kunstenaar Hans Mes
Hans Mes studeerde van 1973 tot 1979 aan de Academie Minerva in Groningen in de studierichtingen beeldhouwen en monumentale vormgeving. Zijn atelier bevindt zich in de stad Groningen, maar hij werkt wereldwijd op locatie. Mes maakt als beeldhouwer sculpturen in brons en steen, maar gebruikt daarnaast ook andere materialen, zoals koper en staal. Een groot deel van zijn werken is geplaatst in Noord-Nederland. Buiten Nederland is er werk van Mes te vinden in onder België, Duitsland, China, Singapore en Turkije.
Donderdag 14 december 2017 werd de eerste tijdelijke invulling zichtbaar van het centrum in Oude Pekela. Gedeputeerde Eelco Eikenaar en wethouder Hennie Hemmes onthullen samen met de 92 jarige Geert Begeman op deze natte morgen een bankje met een bijzondere tekst: ‘Meer begrip, meer tolerantie, meer vriendschap’.
Geert Begeman is in begin jaren ’70 bekend geworden als oprichter van “Boer en Beat”. Tegenwoordig wordt er nog jaarlijks een poezie festival achter zijn boerderij georganiseerd. Het bankje staat op de plek van het voormalige ABN bank.
Een plek die, zoals het concept ontwikkelingsplan aangeeft, uiteindelijk weer bebouwd zal worden. Misschien wel met de “koffieboot” zoals Hennie Hemmes deze plek steeds aangeeft. De vorm hiervan is momenteel reeds zichtbaar. Hemmes noemde deze onthulling een eikpunt, waarmee hij aangaf dat het punt is aangebroken voor de wederopbouw van het centrum. Dit zal zeker nog wel drie jaar vergen.
(Auteur: Abel van der Veen – Prachtig Pekela)
R.I.P Geert Begeman verwierf in Oost-Groningen grote faam als boer en jongerenwerker, waarvoor hij op zijn 50e nog het diploma voor sociaal cultureel werker haalde.
Min of meer een legende
„Hij was zeer veelzijdig en werd bij leven min of meer een legende door al zijn activiteiten als boer, militair, dichter en beheerder van zijn eigen landbouwmuseum”, schreef Tammo Tillema zeven jaar geleden voor de Verhalen van Groningen.
De faam van Begeman ontstaat in 1970 als hij enthousiast inspeelt op een kraakactie van de plaatselijke jeugd. Die gaat 11 dagen (!) op het dak van een leegstaande kippenschuur naast de boerderij van Begeman zitten, de voormalige oefenruimte van de muziekgroep Ro-d-Ys.
De recordpoging dakzitten is een protest omdat er in het dorp niets te doen is voor jongeren. Tillema: „Ze nodigden buurman Geert uit hen te vergezellen. Er is voetbal op tv en ze kijken ‘s nachts samen naar de wereldbekerwedstrijd van Feyenoord tegen Estudiantes in Buenos Aires. Een lange hooivork van Begeman fungeert als antenne. Collega-boeren begrijpen hem niet. Wie wil er nou omgaan met dit soort ‘rapaille’?”
Boer en Beat is geboren
De jongerenbeweging Boer en Beat is geboren en zal 25 jaar bestaan. Begeman richt zijn schuren in als jeugdhonk en organiseert samen met anderen van alles voor de jeugd van Oude Pekela. Die komt er graag op af.
Toch blijft het initiatief eigenlijk altijd controversieel. Dat komt omdat de gediplomeerde jeugdwerkers van de stichting Opbouw Oude Pekela niks van de grond krijgen, vertelt conservator Hendrik Hachmer van het Veenkoloniaal Museum als hij in 2014 een expositie over de jongerenboerderij maakt. „Dat conflict heeft wel acht jaar geduurd. De jongeren wilden naar Boer Begeman toe. De kou was pas uit de lucht toen Begeman bij de agogische academie een diploma haalde om zijn jeugdwerk erkend te krijgen.’’
De tentoonstelling werd een ‘trip down memory lane’ voor honderden Oost-Groningers die hun jeugd op het erf van Begeman hebben doorgebracht. Drie jaar na de expositie geeft het museum nog een boekje uit over het fenomeen. Geert Begeman ontvangt het eerste exemplaar uit handen van Hennie Hemmes, SP-wethouder van Pekela én een van de eerste diskjockey’s van Boer en Beat.
‘Boeren’ stond hem steeds meer tegen
Voor zijn boerenbedrijf had de altijd eigenzinnige Begeman de schuren in 1970
niet meer nodig. Volgens Tillema leerde Begeman het boerenwerk van zijn vader,
op zijn geliefde boerderij uit 1784. Hij oefende dat beroep aanvankelijk met plezier uit,
maar op de ulo hield hij het na twee jaar voor gezien. In de avonduren haalde
Begeman alsnog zijn handels- en middenstandsdiploma en later het getuigschrift
Rijks Landbouw Winterschool.
„Na terugkeer als dienstplichtig militair in Nederlands Indië, niet bepaald de mooiste tijd van zijn leven, bevalt het hem wel op het land en tussen de koeien. Als er na zijn huwelijk met Aikina Luring meer geld in de la moet komen, begint hij met succes met stamboekfokzeugen en kippen.”
Dat gaat een aantal jaren heel erg goed. „De lol raakt er voor hem af door de schaalvergroting. Hij wil geen kippen in een kooitje, wil geen massaproductie
van biggen en wil al helemaal geen landbouwgif op zijn land. Hij krijgt een andere kijk op de wereld en gooit het roer drastisch om. Als boer laat hij zich saneren.
De schuren komen leeg te staan.”
Niet aan de bar hangen
Hachmer: „Boer en Beat was uniek. Je had ook jeugsozen in Veendam en Stadskanaal, maar daar ging het niet verder dan wietroken en plaatjes draaien. Begeman was anders. Die was maatschappelijk betrokken, milieubewust. Zo richtte hij de Kritische Groep Oude Pekela op, een soort voorloper van Wakker Dier. En zo vond hij ook dat jongeren niet de hele avond aan de bar moesten hangen.”
Behalve ludieke acties, waaronder een kinderwagenlooptocht van Sebaldeburen naar Oude Pekela, kruipwedstrijden, een dansmarathon en een wereldrecordpoging bankzitten, werd carnaval jaren achtereen groots gevierd.
Hachmer: „In de herfst- en wintermaanden was er een praatprogramma over uiteenlopende onderwerpen, van opgevoerde brommers tot ontwikkelingshulp. De jaarlijkse lange afstand fiets- en wandeltochten bracht jongeren langs hoogtepunten uit de Groninger cultuur. Tijdens de ZUOP loop (Zoutkamp, Uithuizen, Oude Pekela) brachten acht jongeren een geel protestkruis tegen de komst van een militair oefenterrein in het Lauwersmeer hardlopend mee terug naar de soos.”
Contact met kunstenaars
Via de jeugdsoos komt Begeman in contact met allerlei kunstenaars, onder wie (amateur)schilders, die een warm welkom krijgen in de boerderij. Voormalig Winschoter stadsdichter Rob Rosendahl trekt Begeman na het overlijden van diens vrouw de wereld van de poëzie in. Dichterscollectief Dichter bie Ons Er houdt bijeenkomsten in de boerderijtuin en de (voormalige) boer gaat zelf ook dichten.
Zijn werk (‘hersenspinsels’) is onder meer te zien in de openluchtgalerie Trefvaartdrift in Winschoten. Begeman legt ondertussen een grote verzameling landbouwwerktuigen aan en gaat ook schrijven: In 2014 en 2015 verschenen drie boekjes over het boerenleven, waaronder De eenzame boer. Later gaf hij zijn herinneringen aan zijn verblijf in Indië, het ‘verschijnsel Boer en Beat’ en zijn Hersenspinsels uit.
Erebankje is mooi genoeg
Als de gemeente hem wil eren, is er even sprake van dat Oude Pekela na Fré Meis en de Ro-d-Ys ook een borstbeeld van Geert Begeman krijgt, maar dat wil hij niet. Een bankje met deze tekst: ‘Meer begrip, meer tolerantie, meer vriendschap’ is hem wel genoeg. In 2016 was er al een koninklijke onderscheiding.
Begeman duikt in 2017 op in de Financial Times die een reportage maakt over de vermeende weerstand tegen asielzoekers in Oude Pekela. Geert Begeman is een van de inwoners die dat beeld nuanceren. „Het is gewoon de ontwikkeling van deze tijd, het is de multiculturele samenleving. Het hoort er gewoon bij.”
De laatste jaren gaat de gezondheid achteruit, ziet hij steeds slechter en komen tot zijn verdriet steeds minder mensen langs, maar hij blijft op zijn geliefde boerderij wonen. De familie gaf geen ruchtbaarheid aan het overlijden op 28 december en nam in stilte afscheid. Dichter bie Ons besteedt op de geboortedag van Begeman, 23 januari, aandacht aan zijn overlijden.
Link : https://www.deverhalenvangroningen.nl/alle-verhalen/geert-begeman-en-boer-en-beat
Otto Kerbof op bezoek in het Boerenmuseum in Oude Pekela :
https://www.youtube.com/watch?v=8BWmQvNncOQ
