Nathan Gudema
Stolpersteine ligt hier: Feiko Clockstraat 130, Oude Pekela
Stolpersteine, ook bekend als struikelstenen, is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het is een over geheel Europa verspreid monument voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme.
Geboren: 2 augustus 1884, Oude Pekela
Gedeporteerd: 2 maart 1943, Kamp Westerbork
Vermoord: 5 maart 1943, Sobibor
Nathan Gudema woont aan de Hendrik Westerstraat 486 in Oude Pekela. Hij is een bekende Pekelder koopman. In de notulen van de Joods Israëlitische Gemeenschap wordt hij vaak geprezen voor zijn mooie stoffen. Zo levert hij een mooi stel gordijnen voor de synagoge, betaald door vrouwenvereniging Legowoud Oelesiferis. Nathan trouwt met Johanna Hertz uit Krefeld, Duitsland. Samen krijgen ze drie kinderen: Esther, Robert en Helene. De oudste dochter Esther trouwt op 13 juni 1933 met Arnold de Jonge.
Nathan Gudema is manufacturier en koopman. De Duitse bezetting maakt het voor Nathan moeilijk zakelijk op de been te blijven. Vooral wanneer de handel met niet-joden wordt verboden. Ook moet Nathan Gudema zijn gloednieuwe radio inleveren. Eind 1942 wordt Nathan Gudema ervan verdacht dat hij van woonplaats is veranderd zonder daar kennis van te geven. Mogelijk is de familie Gudema ondergedoken bij het begin van de razzia’s in Pekela, eind 1942. Het mag niet baten, want ook de familie Gudema wordt opgepakt. Vanuit Westerbork vertrekt Nathan op 2 maart 1943 met de eerste trein naar Sobibor. Hij komt daar op 5 maart 1943 aan, waarna hij direct naar de gaskamer wordt gestuurd. Nathan is dan 58 jaar oud. De oudste dochter van Nathan, Esther, en haar man Arnold de Jonge werden ook in de gaskamer vermoord.
Foto is gemaakt in de 2e helft dertiger jaren vorige eeuw:
Ameland, uitje families Gudema & Brouwer (buren)
bovenste rij vlnr: Gien ten Heuvel-Brouwer, Nathan Gudema, Johanna Gudema-Hertz,
Jan Roelf Brouwer
onderste rij vlnr: Jantje Brouwer, Robert Gudema, Tiny Brouwer, Esther Gudema,
Roelf Hendrik Brouwer, Bertus Klasen, Helene Gudema,
Jan ten Heuvel (zoontje van Gien ten Heuvel-Brouwer)
Johanna Gudema-Hertz
Stolpersteine ligt hier: Feiko Clockstraat 130, Oude Pekela
De Duitse kunstenaar Gunter Demnig begon in 1997 met het leggen van de eerste Stolperstein in de Berlijnse wijk Kreuzberg.
Inmiddels liggen er in vele landen al Stolpersteine.
Het is een herinnering aan de Holocaust in de Tweede Wereldoorlog.
Een Stolperstein is een betonnen steen van 10 x 10cm, met aan de bovenkant een messing plaatje waarin de naam, geboorte- en overlijdensdatum en de plaats van overlijden wordt gestanst. De Stolperstein wordt geplaatst in de stoep voor het voormalige woonhuis van het slachtoffer. Gunter Demnig geeft zo ieder slachtoffer een eigen monument.
Zijn motto is: ‘EEN MENS IS PAS VERGETEN ALS ZIJN OF HAAR NAAM VERGETEN IS’.
Geboren: 8 maart 1885, Klefeld (Duitsland)
Gedeporteerd: 2 maart 1943, Kamp Westerbork
Vermoord: 5 maart 1943, Sobibor
Johanna Gudema-Hertz komt uit het Duitse Klefeld, dichtbij de Nederlandse grens.
Zij trouwt met Nathan Gudema uit Oude Pekela. Samen krijgen ze drie kinderen:
Esther, Robert en Helene. De oudste dochter Esther trouwt op 13 juni 1933 met
Arnold de Jonge. Nathan, de man van Johanna Gudema-Hertz, staat bekend als manufacturier, maar de zaak kan niet blijven bestaan vanwege de anti-Joodse maatregelen. Zo mag de familie niet meer dan 250 gulden vermogen hebben.
De rest moet ingeleverd worden bij de Duits-Joodse roofbank Lippmann Rosenthal & Co te Amsterdam. Ook de gloednieuwe radio van de familie Nathans wordt afgegeven.
De familie Gudema wordt uiteindelijk gearresteerd en naar Kamp Westerbork gestuurd. Daar vertrekt de familie met de eerste trein naar Sobibor op 2 maart 1943.
Vrijwel direct na aankomst in het vernietigingskamp worden Johanna en haar familie vermoord in de gaskamers. Johanna is dan 57 jaar oud.
Ook dochter Esther en haar man Arnold de Jonge komen om in de gaskamer.
Kinderen
Esther Gudema
Oude Pekela, 13 mei 1910 – Sobibor, 5 maart 1943
Esther trouwde met Arnold de Jonge op 13-06-1933
Woonde in juli 1942 aan de Burgemeester Mr. H.J. Engelkenslaan 40, Winschoten
Bereikte de leeftijd van 32 jaar.
Tot 2 maart 1943 zat Esther de Jonge-Gudema gevangen in Kamp Westerbork.
Vanaf 2 maart 1943 is Esther de Jonge-Gudema getransporteerd van
Kamp Westerbork naar Sobibor.
Arnold de Jonge
Op 27 juni 1903 is hij geboren in Winschoten.
Op 31 maart 1944 is hij omgekomen in Midden-Europa, hij is dan 40 jaar oud.
Gehuwd op 13 jun 1933 met Ester Gudema.
Ze hadden een doodgeboren kind, geboren 18 jan 1937 te Winschoten.
Ze kregen nog een kind die de oorlog overleefde:
Eduard Nico de Jonge, geboren 26-01-1938, Vlagtwedde,
overleden te Zaandam, 04-10-2014
Robert Gudema
Stolpersteine ligt hier: Feiko Clockstraat 128, Oude Pekela
Geboren: 25 januari 1912, Oude Pekela
Vermoord: 2 juli 1943, Sobibor
Hij trouwde met Lena Barend op 07-09-1939 in Amsterdam
Op 2 oktober 1912 is Lena Gudema-Barend geboren in Amsterdam.
Op 2 juli 1943 is ze omgekomen in Sobibor.
Robert Gudema wordt op 25 januari 1912 geboren in Oude Pekela.
Hij woont aan de Hendrik Westerstraat 488 in Oude Pekela samen met zijn vrouw
Lena Gudema-Barend (nu is dat de Feiko Clockstraat 128).
Ze wonen naast de manufacturenwinkel van Nathan Gudema, een bekende binnen de Joodse gemeenschap. Tijdens de oorlog wordt Robert verdacht van illegaal verhuizen, wat er op kan wijzen dat de familie heeft geprobeerd onder te duiken bij ‘Veendijk’ in Oude Pekela. Het stel wordt echter verraden en komen via Westerbork in Sobibor terecht, waar zij op 2 juli 1943 worden vergast.
Het jonge stel is dan respectievelijk 31 en 30 jaar oud.
Helene Gudema
Stolpersteine ligt hier: Feiko Clockstraat 130, Oude Pekela
Geboren: 29 augustus 1921, Oude Pekela
Gedeporteerd: 2 maart 1943, Kamp Westerbork
Vermoord: 5 maart 1943, Sobibor
Helene Gudema is de dochter van Nathan Gudema en Johanna Gudema-Hertz.
Ze wordt op 29 augustus 1921 geboren te Oude Pekela en staat bij kennissen bekend als Leentje. Haar vader is een welvarende manufacturier aan de Hendrik Westerstraat,
die naast de slagersfamilie De Levie woont. Helene Gudema gaat tijdens de oorlog naar de ULO, maar wordt daar vroegtijdig door de bezetter afgehaald. Samen met haar ouders komt ze in Kamp Westerbork terecht, waar zij op 2 maart 1943 in de eerste trein naar Sobibor gezet wordt. Helene komt op 5 maart 1943 in het vernietigingskamp aan,
waar zij met haar familie direct wordt vergast. Helene is dan 21 jaar oud.