De Roomse Toren gezien vanaf de Vijverlaan
Uitzicht
Woning
Woning (voorheen Waborg Bouwadvies en Projectontwikkeling)
aan de Hendrik Westerstraat 115
Rijksmonument
Waborg – partner voor bouwadvies, bouwmanagement, technisch vastgoedbeheer
en projectontwikkeling.
Daarvoor was deze woning de Hervormde Pastorie –
De Hervormde pastorie van Oude Pekela, gebouwd in het midden van de 19e eeuw.
Deze pastorie is de opvolger van een pastorie die ten westen van en pal voor de Hervormde kerk van Oude Pekela stond en in 1846 werd afgebroken. In dezelfde vergadering waarin werd besloten de oude af te breken, besloten de kerkvoogden tot het weer opbouwen van een nieuwe pastorie met schuur.
Het bouwjaar van de in 1846 afgebroken pastorie is niet bekend.
Van een pastorie van de Hervormde gemeente te Oude Pekela wordt voor het eerst melding gemaakt in 1665 toen de bisschoppelijke troepen van de bisschop van Münster, die op dat moment actief waren in het noorden van Nederland,
schade toebrachten aan kerk en pastorie in Pekela.
De pastorie lag destijds in het Westerwoldse deel van Oude Pekela.
In verband met hun veiligheid hadden de inwoners van het landschap Westerwolde in 1316 een verdrag met de bisschop van Münster gesloten. Men betaalde hoendergeld als belasting in ruil voor bescherming tegen vreemde overvallers.
De inwoners beloofden uit ieder huis, waaruit rook opging, eeuwig en erfelijk, jaarlijks op St. Michiel (29 september) een hoen te betalen en hulp te verlenen bij oorlog.
De bisschop daarentegen deed in ruil daarvoor de toezegging Westerwolde in
zijn bescherming te nemen.
In 1807 meldde dominee Meurs, omdat de pastorie over maar liefst acht schoorstenen beschikte waarvoor hij belasting moest betalen, aan de bestuurders van de stad Groningen, (die eigenaar was van de pastorie) dat hij alle schoorstenen voor zijn huishouding niet nodig had. Hij stelde voor dat de stad voor vier van deze schoorstenen de betaling voor zijn rekening zou nemen omdat de pastorie mede diende tot huisvesting voor de Raadsgecommitteerden van de stad die elk jaar in Pekela op bezoek kwamen. De stadsregering besloot daarop dat in het vervolg vier schoorstenen ten laste van de predikant zouden komen en dat zij verder ging bezien of de andere vier misschien verwijderd konden worden.
Uit gezondheidsoverwegingen werden in 1882 de grachten rondom de tuin van de Hervormde pastorie gedempt, waarna daarop een hek werd geplaatst. In 1976 stuitten werkers, tijdens het graven van een rioolput in de pastorietuin, op een aantal plavuizen. Deze plavuizen, die op een diepte van 1.70 meter werden gevonden, zijn wellicht afkomstig van een keldervloer van de vroegere, in 1846 afgebroken, pastorie.
In oktober 1979 werd de pastorie door het voormalig ministerie van CRM
op de monumentenlijst geplaatst.
Link ” Hervormde pastorie” :
https://nl.wikipedia.org/wiki/Hervormde_pastorie_(Oude_Pekela)
Rechts de pastorie en links op de achtergrond een gedeelte van de
Nederlands Hervormde Kerk – datum 1930-1940
pastorie – Oude Pekela Hervormde kerk met pastorie
beschrijving: Kerklaantje vanaf het kanaal
Nederlands Hervormde Kerk
Nederlands Hervormde Kerk protestantse gemeente
aan de Hendrik Westerstraat 114 / Wedderweg
Rijksmonument (Kerk en toren)
Herv. Kerk en toren op ruim Kerkhof. Langgerekt zaalgebouw gesticht in 1683 en in 1783 vergroot; torn uit 1804 die boven de nok van het kerkdak door afschuining van de hoeken beëindigd is om bekroond te worden door een sierlijk achtzijdig koepeltje.
In de kerk preekstoel met gedraaide hoekbalusters; bijbehorend achterschot en klankbord. Met ijzer beslagen offerblok. Compleet bijeen behorend meubilair van paneelwerk met gesneden lijsten. Van het doophek is nog slechts een gedeelte
over met vier knoppen.
Gedenksteen voor H. Wester. In de pastorietuin voetstuk (grafmonument ?)
met de naam van de schoolopziener H. Wester.
Orgel in 1865 gemaakt door P. van Oeckelen. Mechanisch smeedijzeren
torenuurwerk circa 1580. Gerestaureerd door de Fa. Koek te Midwolda
en van een electrische opwinding voorzien.
Aan de toren zit op een houten bord, schuin geplaatst in de hoek van
de zijgevel, een zonnewijzer.
Kerksplitsing in Oude Pekela maakt fusie mogelijk 2012 :
http://www.prachtigpekela.nl/nieuws/15369/3484
Link : https://nl.wikipedia.org/wiki/Hervormde_kerk_(Oude_Pekela)
Website “Herv. Kerk” : http://www.protestantsegemeenteoudepekela.nl/joomla/
Vrije Evangelische Kerk
Woning (voorheen Vrije Evangelische Kerk) aan de Eltjeswijk 13
Het orgel is gebouwd door Bakker & Timmenga in 1920 voor de Vrij Evangelisch Gemeente in Leeuwarden. In 1969 is het orgel overgeplaatst naar de Vrij Evangelische kerk in Oude Pekela door firma Mense Ruiter.
De oude leden overlijden en de jeugd blijft weg. De ontkerkelijking is duidelijk zichtbaar in de vrije evangelische kerk in Oude Pekela. Het kerkbestuur ziet daarom geen andere weg: de kerk is te koop gezet en de gemeenschap wordt opgeheven.
In 2018 is de kerk te koop gezet en de gemeente is op 31 maart 2019 opgeheven.
In 2020 Kerk heeft woonbestemming en staat te koop.
De gemeente is ontstaan uit het in 1877 opgerichte Genootschap tot Verbreiding der Waarheid. De gemeente is geïnstitueerd door ds. A. Mooij uit Winschoten op zondag 22 sept. 1889. In 1893 vond aansluiting plaats bij de bond van vrije evangelische gemeenten in Nederland. Eerste voorganger van de gemeente was ds. P. Douma uit Oude-Leije. Gedurende 11 jaar heeft hij de gemeente met de meeste toewijding gediend. In 1900 vertrok hij naar Nijmegen. Opvolger van deze eerste voorganger was ds. H. Stavinga. Hij heeft van 1901-1912 in Oude Pekela gestaan, om dan naar Bergen te vertrekken. Van de latere voorgangers willen we slechts vermelden ds. M. van der Vlis, thans te Goes en ds. D.W. Veldkamp, thans te Leeuwarden, die beiden hun beste krachten tot opbouw van de gemeente hebben gegeven. Voorganger in 1939 is ds. T.H. Penninga, die, gekomen van Breskens, zich op 20 november 1938 aan de gemeente Oude Pekela verbond. Op 5 maart 1952 wordt het gerestaureerde kerkgebouw van de vrije evangelische gemeente weer in gebruik genomen. Het is een kerk in een kerk geworden, want de muren van het oude gebouw zijn blijven staan. Nog kan worden gemeld, dat van de gemeente de volgende verenigingen uitgaan: zondagsschool, jongelingsvereniging, grote en kleine meisjesvereniging, terwijl de gemeente een eigen zangkoor bezit. De gemeente bestaat in 1949 60 jaar.
Link “Vrije Evangelische Gemeenten” : https://nl.wikipedia.org/wiki/Vrije_Evangelische_Gemeenten
Nieuwe betonbrug over de Eltjenswijk, foto: Kral, Carel
Het hoge gebouw aan de wijk is van de Vrij Evangelische Gemeente,
links van de brug kruidenier Heuving
De Vrij Evangelische kerk aan de Eltjenswijk 1955 , foto: Kral, Carel
het Anker
Gereformeerde kerk “het Anker” aan de Hendrik Westerstraat 205 / Vijverlaan
Kerk gebouwd in 1980 op plaats van de oude Gereformeerde kerk.
O.a. zijn stenen van de oude kerk gebruikt.
PKN-kerk samen met de Hervormde kerk.
De kerkdiensten worden nu in deze kerk gehouden.
Het orgel is gebouwd door P. van Oeckelen in 1857 voor de Westerkerk in Harlingen. In 1896 is het orgel overgeplaatst naar Gereformeerde Kerk in Oude Pekela.
Het orgel is in 1980 overgeplaatst naar Het Anker in Oude Pekela.
De gereformeerde kerk van Oude Pekela met ernaast de pastorie, waar het echtpaar Stoppelman ondergedoken zat in de oorlog.
Link : https://www.deverhalenvangroningen.nl/alle-verhalen/oude-pekela-over-de-oorlog-maar-vooral-over-daarna
Gebeurtenis – Kerkgebouw Het Anker in de verkoop in Januari 2015 – Het kerkgebouw van de vroegere gereformeerde gemeente in Oude Pekela, Het Anker, staat te koop. Ook de bij behorende kosterswoning kan worden gekocht. De eerdere geloofsgemeenschap, die enige tijd geleden fuseerde met de plaatselijke hervormden tot PKN Oude Pekela, houdt vanaf eind vorig jaar alleen nog maar diensten in de Wedderwegkerk, tot voor enige tijd het bedehuis van de hervormden.
Gebeurtenis – 150 jaar Gereformeerde Kerk Oude Pekela in 2011
Link : http://www.prachtigpekela.nl/nieuws/7089/3522
Gereformeerde kerk ” Ebenhaezer “
1974 – foto: Douma, M.A.
Deze kerk is gebouwd in 1894. Links verenigingsgebouw ” Het Anker “.
Woning
Woning (vroeger brandstofhandel Harm Westerling) aan de Hendrik Westerstraat 226
De brandstoffen opslag van Westerling, aan de Ericalaan (Smalpadje) ,
Links de Gereformeerder kerk, daar achter strokartonfabriek Erica. Aanleg riool.
16 maart 1951, het voormalig armhuis aan de Hanekampswijk te Oude Pekela wordt voor ƒ 8.650,- door de diaconie van de Ned. herv. gemeente verkocht aan de heer H. Westerling, brandstofhandelaar te Oude Pekela.
De fam. Westerling had hier een brandstoffenhandel, en vervolgens een auto- en caravanstalling. De familie heeft het pand in 2016 verkocht.
Pand Hanekampswijk 43-45, restant van een oud huis, was het zogenaamd “armhuis” van de Ned. Herv. kerk. Datum 1982
Oude Pekela : Hanekampswijk 43 : voormalig werkhuis
Vervaardiger Douma, M.A. Datum 1974
Notatie: laatste foto armhuis 2021, een buurman paar huizen verder op terug aan de Hanekampswijk was zo vriendelijk dat ik een foto mocht nemen vanaf achter zijn huis van de achterkant van het armhuis.
nog zeer hartelijk dank hiervoor.
Donderdagmorgen 30 juni tegen 06.20 uur was brand ontstaan in een schuur aan de Hanekampswijk in Oude Pekela.
De brand werd opgeschaald naar het sein ‘grote brand’.
Meerdere brandweereenheden waren aanwezig.
Tijdens de brand heeft een explosie plaatsgevonden.
Brandweerlieden waren niet gewond geraakt.
Waardoor de brand was ontstaan, is onbekend.
Brandweerlieden zijn lange tijd bezig geweest met blussen.
‘Tijdens het blussen van de brand waren meerdere explosies hoorbaar.
Na het blussen van de brand werd duidelijk dat er in het pand vermoedelijk
een drugslab zat.’
Brand met explosies in Oude Pekela wekt buurtbewoners die een drugslab vermoeden. ‘Flinke knallen. We hebben de gordijnen scheef hangen’
‘Na het aantreffen van het vermoedelijke drugslab is de Landelijke Faciliteit Ontmantelen opgeroepen. Het onderzoek is op dit moment nog in volle gang en nog niet afgerond. De politie probeert te achterhalen wat er in het pand precies is gebeurd en hoe de brand is ontstaan.’
Om ongeveer half 8 had de brandweer het vuur onder controle.
Vanwege de veiligheid gebeurden de bluswerkzaamheden van enige afstand.
Het nablussen zal nog enkele uren duren.
Een aantal explosies was zo heftig dat brokstukken door de lucht vlogen. ‘Gelukkig zijn geen brandweermensen gewond geraakt’, zegt Walburg. ‘Maar dat is wel de reden dat we mensen in een NL Alert hebben opgeroepen om bij de ramen weg te gaan.’
In de melding werd mensen in de omgeving aangeraden naar binnen te gaan en deuren en ramen te sluiten. Inmiddels geldt dat advies niet meer.
Bron (ook foto’s) zie : https://noordernieuws.nl/groningen/brand-in-schuur-slaat-over-op-woning-in-oude-pekela-136956/
Pastoorhuis
Pastoorhuis naast de R.K. kerk aan de Feiko Clockstraat 228
Rijksmonument
Te rechterzijde aan de St. Willibrorduskerk aangebouwd de eveneens van 1896 daterende en door Nicolaas Molenaar ontworpen pastorie. Ook hier een terreinbegrenzing door een eenvoudig eind-19e-eeuws gietijzeren hek.
In de rooilijn gelegen uit donkere baksteen opgetrokken twee lagen tellend gebouw onder met leien gedekte schilddaken.
Sobere detaillering met onder andere T-vensters waarboven segmentvormige of halfronde boogvelden met siermetselwerk.
Eenvoudige pastorie uit 1896 en eenvoudig eind-19e-eeuws gietijzeren hek van belang wegens hun relatie met de eveneens beschermde St. Willibrordus Kerk. Mechanisch torenuurwerk J. van de Kerkhof, Aarle-Rixtel.
Website : https://www.heiligenorbertusparochie.nl/
Sint-Willibrorduskerk
De Sint-Willibrorduskerk aan de Feiko Clockstraat 228
Rijksmonument
De Sint-Willibrorduskerk is een rooms-katholieke kerk,
ook wel genoemd de Roomse Toren, de toren is 65 meter hoog.
Naar ontwerp van Nicolaas Molenaar gebouwde in 1896 gewijde neogotische kruisbasiliek met 3/5 gesloten apsis en rechthoekige zijkapellen.
Met leien gedekte toren. Toren met twee nissen aan iedere zijde,
frontale en hoge naaldspits. Spitsboogvensters.
Het terrein begrensd door een eenvoudig eind-19e-eeuws gietijzeren hek.
Karakteristiek in de lintbebouwing langs het Pekeler Hoofddiep gesitueerd en ten opzichte van de rooilijn teruggeplaatst, uit donkere baksteen opgetrokken gebouw, waarvan de plattegrond de dispositie weerspiegelt.
Het interieur is uitgevoerd in lichtere steensoorten: de bundelpijlers in helderrode steen met natuurstenen lijstkapitelen en hardstenen basementen;
de ribben en gordelbogen in rode, de gewelfschelpen in gele baksteen;
de muurvlakken zijn gepleisterd.
De vensters van koor en zijkapellen zijn kleurig beglaasd.
De neogotische inventaris – waaronder drie altaren in kalksteen,
de preekstoel, heiligenbeelden en lichtarmaturen –
uit het Utrechtse atelier Menegelberg – geheel intact.
Twee-klaviers orgel gebouwd door C.B. Adema en Zonen in 1888.
In 1896 gewijde neogotische kruisbasiliek van belang wegens haar karakteristieke ligging, haar architectonische vormgeving, haar inventaris-onderdelen en de eind-19e-eeuwse gietijzeren terreinbegrenzing.
Link : https://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Willibrorduskerk_(Oude_Pekela)
Website : https://www.heiligenorbertusparochie.nl/
Julianakapel
Hervormde gemeente “Julianakapel” aan de H. Hindersstraat 20
Gemeentelijke Monument : Hervormde Kerk en Toren
De KERK maakt deel uit van de cultuurhistorisch waardevolle bebouwing van
Oude Pekela. Het gebouw werd in 1916 gerealiseerd door de plaatselijke aannemer
W. Kuiper. De kerk werd gebouwd voor de hervormde evangelisatievereniging van Oude Pekela. De Vereniging voor Evangelisatie in- en ten bate van de Hervormde Kerk te Oude Pekela werd in 1906 gesticht en was ontstaan uit de splitsing van de Hervormde kerk in afzonderlijke stromingen.
De kerkelijke Hervormde Gemeente, binnen de Gereformeerde Bond, heeft zich uiteindelijk genoemd naar de Julianakapel. Voor de bouw van de kerk en de
pastorie werd de plaatselijk aannemer W. Kuipers aangesteld.
Het nieuwe kerkgebouw werd op 14 mei 1916 ingewijd.
Achter de kerkzaal bevindt zich de consistoriekamer, die opgenomen is in het totale volume met T-vormige grondslag. In 1918 was de naastgelegen pastorie gereed.
Dit woonhuis is later gemoderniseerd en valt buiten de aanwijzing.
In 1931 werd de kerk voorzien van een orgel, gebouwd in 1883 door Roelf Meijer voor de Gereformeerde kerk te Siddeburen. Meijer was een orgelbouwer uit Veendam.
Hij bouwde en onderhield orgels in de provincie Groningen.
Van zijn hand is bijvoorbeeld ook het grote en beschermde orgel in de
Margaretha Hardenbergkerk te Wildervank uit 1867.
Het orgel is in 1965 door Koch gerestaureerd. Een complete restauratie van de kerk is uitgevoerd in 2010. Hierbij is onder andere het dak vernieuwd, is vloerverwarming aangebracht en zijn vensters geïsoleerd, met behoud van de oorspronkelijke decoratieve, gietijzeren roedevensters.
Het KERKGEBOUW betreft een zaalkerk op rechthoekige grondslag. De kerk is opgetrokken uit rode Groninger baksteen en wordt afgesloten met een zadeldak. Boven de entree een toren / dakruiter met ingezwenkte spits op vierkante grondslag. Op de voorgevel de tekst ‘Julianakapel’ in wit geschilderde letters en oorspronkelijk ‘Ned. Herv. Evangelisatie’. De rondboogvensters zijn voorzien van decoratieve gietijzeren roedeverdeling met invloeden van eclecticisme / neogotiek.
In het interieur zijn van belang het tongewelf rustend op decoratieve houten consoles, de gehoute preekstoel met galmbord en daarboven een spitsboogvormige nis, daterend uit de bouwtijd. Het in 1931 in de kerk geplaatste historische kerkorgel uit 1883 staat op een orgeltribune tegenover de kansel. De kerk kent een teruggerooide ligging en wordt omsloten door een decoratief ijzeren hekwerk uit de bouwtijd.
De Julianakerk in Oude Pekela is in 2011 compleet gerestaureerd, film door Simon Koster op Prachtig Pekela : https://www.youtube.com/watch?v=ip-p2iuUzP0
Film “Vrouwenvereniging Juliana Kapel uit 1966” :
https://www.youtube.com/watch?v=3CXm_iD-8nI
Website “Juliana kapel” : http://julianakapel.weebly.com/
Plan Zuid
Zicht op de Roomse Toren gezien vanaf de Vijverlaan en brugje in Pekelder Bos uit 2014
