1913 – Mijn Foto verzameling

26 februari 2024

Leegstaand Gebouw

2010-div04 — **Cartonfabriek “kappa Britannia”, de Pijp aan de Hendrik Westerstraat uit 2010**

Leegstaand Gebouw (voorheen Smurfit Kappa Attica B.V. en Cartonnage Fabriek Britannia) aan de Hendrik Westerstraat 59-60
Gemeentelijk Monument (Fabriekspijp 1913)

De Fabriekspijp van de voormalige strokartonfabriek Britannia is in 1913 gebouwd, als onderdeel van het fabriekscomplex dat in dat jaar in werking werd gesteld.
Het complex ligt op de hoek van het Pekelder Hoofddiep, met de (nu gedempte) Britanniawijk. De fabriek is genoemd naar de belangrijkste afzetmarkt van het strokarton: Groot-Brittannië. De Pekela’s kenden vanaf het einde van de negentiende tot midden twintigste eeuw een grote industriële bloeiperiode. Naar verluidt zijn voorheen in totaal meer dan zestig fabriekspijpen aanwezig geweest in de Pekela’s. Daarvan zijn nog vier historische fabriekspijpen overgebleven, alle in Oude Pekela.
In Oude Pekela was vooral de strokartonindustrie sterk vertegenwoordigd.
Strokartonfabriek Britannia was de negende strokartonfabriek die in Oude Pekela werd gesticht en overtrof de andere fabrieken in grootte. Het initiatief voor de oprichting kwam van dhr. Elso Free. Free kwam oorspronkelijk uit Heisfelde bij Leer en vestigde zich in 1876 in Oude Pekela. Vanwege zijn betrokkenheid bij de bouw en bedrijfsvoering van de strokartonfabrieken Union, Free & Co, Britannia en Albion kan Free worden beschouwd als mede grondlegger van de kartonindustrie in Oude Pekela. De schoorsteen maakt deel uit van een complex van bedrijfsbebouwing dat uit verschillende periodes stamt als gevolg van bedrijfsuitbreiding en modernisering. Deze overige bebouwing valt buiten de aanwijzing. Na een proces van overname en fusie is de productie eind jaren negentig van de vorige eeuw beëindigd. De bedrijfspanden worden nu gebruikt voor opslag en in een deel is een sportschool gevestigd.

De Fabriekspijp heeft cirkelvormige plattegrond en is opgetrokken in een donkerrode, radiaal/baksteen, de schacht versmalt zich naar boven toe. De schoorsteen is voorzien van vele metalen trekbanden met schroeven. Deze metalen beugels (trekbanden)zijn veelal op regelmatige onderlinge afstand aangebracht om het metselwerk dat wordt blootgesteld aan hoge temperaturen bijeen te houden. Naar boven toe wordt deze tussenafstand kleiner. De schoorsteenkop is uitgevoerd met uitkragend metselwerk.
In het metselwerk zijn zogeheten klimijzers aangebracht, rechthoekige metalen beugels die fungeren als ladder.

Draaibrug van Strokartonfabriek Britannia, 1940
Annotatie: Links de woning van Johannes Tuzee, Directeur van fabriek Britannia.
De villa heeft de naam Pekelborg. De grote boerderij iets verderop was van landbouwer Cornelis Buzeman.

NV Strokartonfabriek Britannia te Oude Pekela, 1913 – 1965
De fabriek wordt later aangeduid als NV Carton- en Papierfabriek “Britannia”
De fabriek werd opgericht in 1913.

Beëindiging – Britannia fuseerde in 1965 met De Kroon onder de naam NV Verenigde Papier- en Kartonfabrieken “Verpak”. In 1974 gingen de fabrieken van Verpak en de Carton- en Papierfabriek voorheen W.A. Scholten NV samen onder de naam Kappa.

Deze fabriek in Oude Pekela ging verder onder de naam Kappa Britannia. In 1977 werd Kappa opgenomen in het KNP-concern. In 1986 vond een herschikking binnen KNP-verband plaats.

Britannia en Scholten Sappemeer gingen samen verder gingen als 100% grafische bedrijven onder de naam Kappa Karton, terwijl De Kroon en Free verder gingen samen als KPN Kartonnages.

In 1993 fuseerden KNP, Buhrmann-Tetterode en VRG met elkaar. Britannia, Triton Karton Pekela (voorheen Ceres) en De Kroon gingen samen verder als Kappa Attica en Scholten Sappemeer en Beukema Hoogezand als Kappa Eskaboard.

britannia_kantoor — **britannia kantoor**

Link “Britannia (strokartonfabriek)” : https://nl.wikipedia.org/wiki/Britannia_(strokartonfabriek)

Link “Pekela sluit Sportfabriek Britannia vanwege hennepvondst 2020“ : https://www.rtvnoord.nl/nieuws/218169/pekela-sluit-sportfabriek-britannia-vanwege-hennepvondst

Sportfabriek Britannia – vanaf vandaag kunnen jullie ons verder
volgen op de site van loods 9 : https://m.facebook.com/Loods-9-105337397725437/

Film “Britannia 1994” : https://www.facebook.com/watch/?v=817237861735471

23 februari 202423 februari 2024

Monumentale Woning

Woning – vroeger Winkel/Woning van Grossierderij Beumee (1913)
aan de Feiko Clockstraat 94
Gemeentelijk Monument

De winkel-woning maakt deel uit van de cultuurhistorisch waardevolle bebouwing van Oude Pekela. Het pand is beeldbepalend gelegen in het lint van Oude Pekela naast een voormalig dubbel pakhuis. Het dubbele pakhuis is gebouwd rond 1810 in opdracht van tabaksfabrikant Beumee.

In 1913 werd de bestaande achttiende-eeuwse woning naast de pakhuizen ingrijpend verbouwd. Vermoedelijk zijn hierbij de bestaande fundamenten gebruikt en ook een deel van het opgaande metselwerk (bijvoorbeeld de linker zijgevel).
Het pand deelt de rechter zijgevel met het naastgelegen pakhuis. In 1913 werd een verdieping toegevoegd en is de voorgevel vernieuwd, alsmede het gehele interieur.
Aan de achterzijde werd het pand uitgebreid met een dienstvleugel, die in de jaren zestig is vervangen. De architecten van de plannen uit 1913 waren J. Siccama en zoon en de opdrachtgever was de firma G. Heeres en zoon, grossier. De architecten J. en G. Siccama bouwden voornamelijk in de omgeving van Wildervank. Het rechter deel van het pand diende als winkel en het linker gedeelte als woning. Vanuit deze combinatie van functies zijn de verschillende dakvormen te verklaren. De winkel en het pakhuis zijn aan de binnenzijde met elkaar verbonden.

De winkel-woning is ontworpen in rijke eclectische stijl. Kenmerkend voor deze architectuur is de toepassing van verschillende historiserende elementen, zoals de decoratieve bekroning van de topgevel met invloeden van het maniërisme.

De winkel-woning heeft een rechthoekige plattegrond en is verdeeld in twee functies; de winkel aan de rechter zijde en de woning aan de linker zijde. De functies worden visueel van elkaar gescheiden door verschillende kapvormen en de centraal gelegen entrees van de winkel en de woning. Het pand is opgetrokken uit donkerrode Groninger baksteen in kruisverband met verschillende elementen in natuursteen. De woning heeft een erker, voorzien van gebogen glas en bovenlichten voorzien van veelkleurig glas-in-lood, met daarboven een balkon en topgevel met decoratieve bekroning. De winkel is voorzien van een relatief forse dakgoot op klossen. Ook aan de achterzijde zijn nog (deels) oorspronkelijke raampartijen aanwezig, met name de roedevensters van het kantoor en de glaspui met bovenlichten voorzien van glas-in-lood in de voormalige achterkamer.

In het interieur is de oorspronkelijke indeling nog herkenbaar met centrale, royale hal met links de woonvertrekken en rechts de winkel met daarachter het kantoor. Met name in de hal en de winkelruimte zijn nog belangwekkende interieurelementen bewaard gebleven. In de hal de fraaie granitovloer en het stucplafond met vlakverdeling dat schuil ging achter een later plafond. Twee geëtste ruiten zijn later herplaatst in nieuwe binnendeuren. Verder zijn nog oorspronkelijke paneeldeuren aanwezig. In de winkel is het oude balkenplafond in het zicht en staan langs twee wanden nog de oorspronkelijke, en fraai gedecoreerde houten kasten. Ook de toonbank is nog aanwezig. Tussen de winkelruimte en het kantoor is een decoratieve glaswand met tussendeur aanwezig.

De pakhuizen waren van Heeres, tabak handelaar.
Woonde later aan de overkant in het witte huis.
Beumee had een grossierderij in dranken, en had een slijterij in dit pand.