Arbeiderswoning


226_DSC0928
2021

Arbeiderswoning bouwjaar ca. 1920 aan de Bronsveenlaan 69
Gemeentelijke Monument

Voormalige Arbeiderswoning / Keuterij gelegen in Bronsveen, een cultuurhistorisch waardevol buurtschap gelegen ten noordoosten van het lint van Oude Pekela.
Bronsveen is aan het einde van de negentiende eeuw ontstaan als een relatief late veenontginning met een afwijkend, kleinschalig karakter. Wellicht bestaat er een verband tussen de bouw van de woning en de Landarbeiderswet (1918). Deze wet maakte het mogelijk dat plattelandsbewoners zelf een stenen huis konden bouwen en grond konden pachten voor eigen aardappelen en groenten. De mogelijkheid werd geboden voordelig geld lenen wanneer ze zelf een tiende van de stichtingskosten financierden. De rest konden ze lenen van een vereniging en in dertig jaar aflossen.

De woning is omstreeks 1920 gebouwd in sobere, ambachtelijk-traditionele trant. Kenmerkend is de hoofdvorm, het zogeheten ‘krimpentype’ waarbij de zijgevel ter plaatse van de voorkamer inspringt, de ‘krimp’. Dit streekeigen type is verwant aan het Oldambtster boerderijtype en kwam veelvuldig voor. Tegenwoordig zijn nog gaaf bewaard gebleven voorbeelden zeldzaam geworden doordat vele andere woningen zijn vernieuwd of fors uitgebouwd.

Eenvoudige, voormalige Arbeiderswoning / Keuterij met aan elke zijde een krimp.
De woning is opgetrokken in rode Groninger baksteen en gedekt door een zadeldak met pannen. De entree bevindt zich in de rechter krimp. De voorgevel, uitgevoerd met topgevel en gemetselde schoorsteen, bevat twee vensters waarboven twee zoldervensters. De woning is voorzien van nieuwe windveren.


Villa Elsa


210a_DSC0877
2021
210b_DSC0883
2021
548a
2014
548b
2014
531a
2010
531b
2010
372a
1992
372b
1992

De Villa “Elsa” aan de Feiko Clockstraat 31
Rijksmonument

Villa, genaamd Villa Elsa, gebouwd in 1906 in opdracht van
W. Dethmers sr. (handelaar) in een Overgangsarchitectuur waarin
Art Nouveau elementen zijn te herkennen.

In de jaren twintig werd de indeling van het interieur deels gewijzigd,
werd in de bovenlichten deels nieuw glas-in-lood geplaatst en kreeg de hal een nieuwe bordestrap. Ook zijn in de loop der tijd van enkele dubbele balkondeuren
één deur gemaakt. De garage annex berging (1985) met carport (1992) gelegen
aan de linkerzijde van de woning komen wegens te geringe ouderdom niet
voor bescherming van rijkswege in aanmerking.

De villa is prominent gelegen op een ruim rechthoekig perceel aan het lint langs het Pekeler Hoofddiep op de hoek van de F. Clockstraat en de Winschoterweg.
Het perceel wordt van de openbare weg gescheiden door een eenvoudige uit omstreeks 1906 stammende Erfafscheiding die bestaat uit een laag
bruinbakstenen muurtje afgedekt met ezelsrug.

De entree aan de oostzijde wordt gemarkeerd door twee vierkante gemetselde pijlers afgedekt met natuursteen, in de gevelsteen in de linker pijler `Villa’ en in de rechter `Elsa’; tussen de pijlers een tweedelig ijzeren hekwerk met Art Nouveau-motieven; aan de zuidzijde niet-originele pijlers.

Willem Dethmers, (Oude Pekela, 27 april 1888 – aldaar, 18 mei 1972) was een Pekelder industrieel. Dethmers was een zoon van de industrieel Willem Willems Dethmers en Antje Meijwes. Hij was gehuwd met Catharina Spaanstra, dochter van de goudsmid Lomme Spaanstra en Klaasje Spaanstra uit Groningen.

Dethmers bewoonde de in opdracht van zijn vader in 1906 op de hoek van de Feiko Clockstraat en de Winschoterweg in Oude Pekela gebouwde villa, genaamd Villa Elsa. Het echtpaar Dethmers-Spaanstra bleef kinderloos.
Dethmers werd na zijn overlijden gecremeerd in Groningen.

71-2
Oldie 71-2
71-3
Oldie 71-3
71-4
Oldie 71-4
72-1
Oldie 72-1
72-2
Oldie 72-2
72-3
Oldie 72-3
73-2
Oldie 73-2
73-3
Oldie 73-3
villa_elsa2
villa elsa
villa_elsa_1920
villa elsa 1920
villa_elsa_lucht
Luchtfoto

Vrije Evangelische Kerk


075_DSC1133
2021
265
2014
236
2010
107
1992

Woning (voorheen Vrije Evangelische Kerk) aan de Eltjeswijk 13

Het orgel is gebouwd door Bakker & Timmenga in 1920 voor de Vrij Evangelisch Gemeente in Leeuwarden. In 1969 is het orgel overgeplaatst naar de Vrij Evangelische kerk in Oude Pekela door firma Mense Ruiter.

orgel
Orgel (foto Michiel van ’t Einde)

De oude leden overlijden en de jeugd blijft weg. De ontkerkelijking is duidelijk zichtbaar in de vrije evangelische kerk in Oude Pekela. Het kerkbestuur ziet daarom geen andere weg: de kerk is te koop gezet en de gemeenschap wordt opgeheven.

In 2018 is de kerk te koop gezet en de gemeente is op 31 maart 2019 opgeheven.
In 2020 Kerk heeft woonbestemming en staat te koop.

De gemeente is ontstaan uit het in 1877 opgerichte Genootschap tot Verbreiding der Waarheid. De gemeente is geïnstitueerd door ds. A. Mooij uit Winschoten op zondag 22 sept. 1889. In 1893 vond aansluiting plaats bij de bond van vrije evangelische gemeenten in Nederland. Eerste voorganger van de gemeente was ds. P. Douma uit Oude-Leije. Gedurende 11 jaar heeft hij de gemeente met de meeste toewijding gediend. In 1900 vertrok hij naar Nijmegen. Opvolger van deze eerste voorganger was ds. H. Stavinga.
Hij heeft van 1901-1912 in Oude Pekela gestaan, om dan naar Bergen te vertrekken.
Van de latere voorgangers willen we slechts vermelden ds. M. van der Vlis, thans te Goes en ds. D.W. Veldkamp, thans te Leeuwarden, die beiden hun beste krachten tot opbouw van de gemeente hebben gegeven. Voorganger in 1939 is ds. T.H. Penninga, die, gekomen van Breskens, zich op 20 november 1938 aan de gemeente Oude Pekela verbond.
Op 5 maart 1952 wordt het gerestaureerde kerkgebouw van de vrije evangelische gemeente weer in gebruik genomen. Het is een kerk in een kerk geworden, want de muren van het oude gebouw zijn blijven staan. Nog kan worden gemeld, dat van de gemeente de volgende verenigingen uitgaan: zondagsschool, jongelingsvereniging, grote en kleine meisjesvereniging, terwijl de gemeente een eigen zangkoor bezit.
De gemeente bestaat in 1949 60 jaar.

Link “Vrije Evangelische Gemeenten” : https://nl.wikipedia.org/wiki/Vrije_Evangelische_Gemeenten

betonbrug-eltjeswijk
betonbrug eltjeswijk

Nieuwe betonbrug over de Eltjenswijk, foto: Kral, Carel
Het hoge gebouw aan de wijk is van de Vrij Evangelische Gemeente,
links van de brug kruidenier Heuving
.

vrije evangelische kerk - 1955
De Vrij Evangelische kerk aan de Eltjenswijk 1955 , foto: Kral, Carel

Woning

2021-div_DSC1163
2021

Woning (voorheen de Raiffeisenbank) aan de W.H. Bosgrastraat 7

De woning is gebouwd in 1920.
Raiffeisenbank, de voorganger van Rabobank Groninger Land

link “rabobank” : https://nl.wikipedia.org/wiki/Rabobank

raiffeisenbank-1974
1974

Oude Pekela : W.H. Bosgrastraat 7 : voormalige Raiffeisenbank
Vervaardiger Douma, M.A.
Datum 1974

De toenmalige burgemeester Snater was eveneens werkzaam als
inspecteur van de Centrale Raiffeisenbank.

Link “Jan Snater” : https://nl.wikipedia.org/wiki/Jan_Snater